Niezwykle.com Niezwykle.com Niezwykle.com Niezwykle.com
Wybierz najbardziej niezwykłe z niezwykłych
ZNAJDŹ NAS!
Jan Szczepanik - "polski Edison". Pomysłodawca telewizji
Poprzedni
LOSOWO
Piosenka z Kabaretu Mariana Hemara - "Walczyk lwowski". Śpiewa Wojciech Dzieduszycki
Następny
Literatura
1780 odsłon
1 Lubię to!
1 komentarz

Stanisław Cat-Mackiewicz: Władysław Łokietek Wielki, jego syn Kazimierz na to miano nie zasługiwał

Nawigacja
  • Informacje
  • Ocenianie
  • Artykuł
  • Komentarze
Oceń!
Ocena czytelników
Oceniaj tutaj
Twoja ocena
8.8
8.8
Ocena czytelników
11 ocen
Już oceniałeś
Polska za Władysława Łokietka w latach 1304-1333

Polska za Władysława Łokietka w latach 1304-1333

Ostatnią książkę syntetyczną, którą o polskim średniowieczu przeczytałem, to Pawła Jasienicy: Polska Piastów. Podzielam w zupełności zachwyty, które praca ta wywołała. Wykład jest jasny i klarowny, książka jest „miła” w tym sensie, w jakim się mówiło: „miłe miasto”, to znaczy, że usłoneczniona głębokim sentymentem. Ale inaczej widzę syntezę rodziny Piastów. Gdyby nie Władysław Łokietek, rodzina ta doprowadziłaby do rozkawałkowania, rozdrobnienia, rozpłynięcia się państwa, przez pierwszych Piastów stworzonego. Przecież książęta śląscy z najstarszej linii piastowskiej obierają sobie obcych monarchów na suzerena, niemczeją, odrywają Śląsk od Polski.

Nie wierzę w świadomość, wierzę w instynkty polityczne. Polityka angielska jest jednocześnie nieszlachetna i doskonała, ale nie dlatego, że jest kierowana przez jakieś wielkie intelekty, wielką świadomość zadań, lecz dlatego, że angielski instynkt polityczny jest silny i konsekwentny.

Niektóre dynastie wykazują duże poczucie odpowiedzialności za losy państw, ale czynią to nie przez świadomość, lecz wrodzony instynkt państwowy, narodowy czy dynastyczny, zawsze godny szacunku. Przeciwieństwem byłby Ludwik XV, który powtarzał: „Après nous le déluge”, czyli formułował na siebie samego akt najgorszego potępienia. Milukow, przywódca liberałów rosyjskich, pisząc o tym, że Mikołaj II nie chciał oddać tronu swemu synowi Aleksemu i abdykował na rzecz Michała, powiada potępiająco: „I to była ostatnia usługa oddana ojczyźnie przez ostatniego rosyjskiego cara”. Władysław Łokietek posiadał widać instynkt państwowy, skoro rozpadającą się Polskę potrafił opanować i skutecznie walczył z jej sąsiadami. Bitwa pod Płowcami jest obok Grunwaldu największym orężnym zwycięstwem nad teutonizmem.

III

(…)

Niewątpliwie Kazimierz Wielki przejdzie do naszej historii jako wielki prawodawca i organizator sądownictwa. Niewątpliwie trudno jest nam dzisiaj oceniać jego ugodową wobec zachodnich sąsiadów politykę. Może gdyby kontynuował wobec nich politykę bohatersko-wojenną, jaką prowadził jego ojciec, Łokietek, to by w XIV wieku spotkało nas to, co spotkało w wieku XX, mianowicie wrzesień 1939. …Być może, choć ja to między bajki włożę. Łokietek pod Płowcami dowiódł jednak, że Polska wtedy umiała zwyciężać.

Toteż, nie wdając się w bliższą ocenę indywidualności Kazimierza, kwestionuję jednak jego tytuł „Wielkiego”. Tytuł ten nadaje się tym, którzy dokonali czegoś, co zmieniło losy państwa. Karol Wielki, Piotr Wielki – u nas Kazimierz Jagiellończyk mógłby być nazwany Wielkim.

Tymczasem Kazimierz Wielki – wyrzekł się w imieniu Polski Śląska i Pomorza.

W roku 1339 Kazimierz zrzekł się swoich, jako króla polskiego, pretensji do Śląska i akceptował stan rzeczy, w którym książęta śląscy pozostali, zresztą zgodnie z ich wolą, hołdownikami czeskich Luksemburgów. W roku 1345 zaczyna się, co prawda, wojna z Janem Luksemburczykiem o Śląsk, ale w 1348 roku następuje ponowny pokój i ponowne wyrzeczenie się tej dzielnicy.

W 1343 roku w pokoju kaliskim Kazimierz wyrzekł się Pomorza na rzecz Krzyżaków.

Jasienica twierdzi, że było to konieczne, że było to jak gdyby przygotowaniem przyszłych zwycięstw Jagiellonów nad Krzyżakami. Nie wszyscy jednak są tego zdania. Taki na przykład Długosz, który żadnym zapaleńcem nie jest, który bardzo jest daleki od psychologii „silni, zwarci, gotowi”, która nas zgubiła w roku 1939, pisze, że Kazimierz zawarł „pokój nieprawy” (…).

IV

A teraz przejdę do drugiego punktu oskarżenia przeciwko królowi Kazimierzowi, który w moich oczach równa go z tymi renegatami, książętami śląskimi, ziemię swych ojców pod obce panowanie przenoszącymi.

O tych książętach śląskich bardzo mądrze, szlachetnie powiada Długosz, który, jak widzimy, chociażby ze słów powyżej przytoczonych, miał o obowiązkach monarszych wysokie, ale całkiem słuszne i sprawiedliwe pojęcie:

„…niepomni na swój ród, godność i powołanie zaprzedali się w jarzmo obcego lennictwa i wraz ze swemi panami i szlachtą złożyli królowi czeskiemu przysięgę stałej wierności i posłuszeństwa, nie przestając wreszcie na tak niecnym występku, innej jeszcze dopuścili się niegodziwości: orła bowiem białego, który jest godłem powszechnem polskiego królestwa, i który za herb i znamię swoje książęce zawdy nosić byli zwykli, zamienili ohydnie, jedni na czarnego, drudzy na błękitnego, z odmianą pola barwy, ażeby z Królestwem Polskiem nie zdawali się mieć nic wspólnego, a za sprawą nieprzyjaciela rodu ludzkiego, czarta, który na najlepszej niegdyś roli rad dziś posiewa kąkol, książęta rycerze śląscy taką ku Polakom poczęli tchnąć nienawiścią, że nad ich szczęściem, powodzeniem i chwałą najcięższym smutkiem boleją, a przeciwnie cieszą się ich przygodami i niedolą”.

Tak pisał Długosz o książętach śląskich. Toteż ze zdumieniem stwierdzam, że Długosz usprawiedliwia Kazimierza z przekazania dziedzictwa królestwa polskiego nie żadnemu z Piastów, ale władcy obcego państwa, swemu siostrzeńcowi, Ludwikowi Węgierskiemu.

Może ktoś zarzucić mi niekonsekwencję, że tak sławiąc powołanie Jagiełły na tron, oburzam się na oddanie państwa Ludwikowi. Ale tak rozumować może ktoś, kto nie zna całkowicie historii. Jagiełło w unii krewskiej przyłączał państwo litewskie do Polski, potem miała miejsce nie inkorporacja Litwy, lecz unia polsko-litewska, w każdym razie Polska powiększała się o Litwę, a nie Litwa o Polskę. Na Litwę wreszcie Polacy zanieśli swoją wiarę, swoją kulturę, swoje instytucje prawne. Zupełnie inaczej było z Węgrami. W tym okresie Węgry były państwem silniejszym od Polski posiadały bardziej wyrobioną państwową narodową indywidualność. Kazimierz darowywał wprost siostrzeńcowi swoje państwo.

Długosz wspomina, co prawda, że „większa część panów radnych i wszystek lud” nie chciał mieć obcego pana, ale broni Kazimierza słowami: „Kazimierz, król Polski, czując się niepłodnym i bezdzietnym…”

A przecież to nieprawda!

Przede wszystkim wcale nie był bezpłodny i bezdzietny. Wprost przeciwnie, płodził duże ilości dzieci nieprawych na prawo i na lewo. Przekazanie królestwa Ludwikowi Węgierskiemu następuje w 1339 roku, zaraz po śmierci królowej Anny-Aldony, córki Giedymina. Król miał, co prawda, z Aldoną tylko córki: Elżbietę i Kunegundę, ale teraz mógł się jeszcze żenić, mógł mieć prawego dziedzica.

Poza tym żyło dużo jeszcze Piastów mazowieckich z tego samego pnia, co sam Kazimierz, zwany Wielkim, który przecież sam był prawnukiem Konrada Mazowieckiego z kujawskiej linii, pochodzącej od tego księcia. Ostatni Piastowie mazowieccy: Stanisław i Janusz, synowie Anny z Radziwiłłów, która przez pewien czas była regentką Mazowsza, zmarli dopiero w 1524 i 1526 roku, już za panowania Zygmunta Starego.

Zresztą pomiędzy datami podanymi przez Długosza a genealogią Balzera zachodzi różnica. Według Balzera Aldona zmarła w maju, według Długosza w lipcu 1339 roku. Nie sądzę jednak, aby to zmieniało słuszność mego rozumowania.

Opisałem powyżej, jak opłakiwali Francuzi śmierć Karola VI, króla wariata, ponieważ był on ich „przyrodzonym” królem. Wielkie znaczenie dynastii w średniowieczu polega właśnie na tym, że utożsamia się ona z egzystencją i odrębnością narodu. Joanna d’Arc tak samo walczyła o dynastię narodową – w ten właśnie sposób powstaje idea narodu, mająca ogólnoludzkie znaczenie moralne.

Niestety, ujemne światło na motywy postępowania Kazimierza Wielkiego rzuca jeszcze to, że już na łożu śmierci część państwa polskiego i to ogromną – księstwa: sieradzkie, łęczyckie i dobrzyńskie – przekazuje jeszcze innemu, obcemu monarsze, mianowicie swemu wnukowi, Kaźkowi Szczecińskiemu, który nie jest ani Piastem, ani też żadnym hołdownikiem Królestwa Polskiego, lecz najzupełniej obcym władcą. Kazimierz jest więc wielkim parcelatorem państwa, które swoim bohaterstwem i wysiłkiem stworzył jego ojciec, prawdziwie wielki monarcha, Władysław Łokietek.

Stanisław Cat-Mackiewicz, fragment książki „Herezje i Prawdy”

Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego

Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego

Lubię to!
Kategorie
Książki historyczne
Tagi
Jaka jest twoja opinia?
Świetne!
36%
Fajne
57%
OK
0%
Hmmm?
0%
To nie to
7%
Nie lubię tego
0%
Admin
Admin
To może cie zainteresować
Książki historyczne
 
Ocena Czytelników
9.7
OCEŃ!
„Cholerni Polacy, co za robota!” Tak naprawdę wyglądała bitwa pod Falaise. „Co za krwawe przedstawienie! To j...
 
Ocena Czytelników
9.6
OCEŃ!
„Gwarantuję, że zetnę każdemu z was głowę bez bólu w ciągu jednej sekundy”, czyli jak Francuzi popularyzowali gilotynę
 
Ocena Czytelników
8.8
OCEŃ!
„Życie niewłaściwie urozmaicone” – polski szpieg Kazimierz Leski ps. Bradl
 
Ocena Czytelników
8.6
OCEŃ!
„Wojna o akta”. Jak wyglądała pacyfikacja antykomunistycznej młodzieży przez rząd Mazowieckiego
 
Ocena Czytelników
5.5
OCEŃ!
Jak Wiaczesław Mołotow do swojej śmierci zaprzeczał, że podpisał pakt z Niemcami. „Nie było żadnego tajnego porozumienia”
 
Ocena Czytelników
8.0
OCEŃ!
O antychrześcijańskim obliczu narodowego socjalizmu. „„Kończymy okres błądzenia ludzkości. Tablice z góry Synaj utraciły swą ważność. Su...
1 Komentarze
Zostaw komentarz
  • Andrzej
    26 kwietnia 2016 o 16:56

    Ciekawa opcja i sensowna 🙂
    Ja kwestionuje ODNOWICIELA 🙂 Bo co odnowił jak niszczył i palił ? 🙂 A tak swoją drogą, ciekawa i mniej znana historia Łokietka … skoro o nim wspomniano …
    Łokietek był … Księciem Sieradzkim … a pozycję odziedziczył po … Leszku Czarnym też Księciu Sieradzkim … i to w osobie Leszka Czarnego i Księstwie Sieradzkim , upatruję początków udanego zjednoczenia Polski. Rola Leszka Czarnego w tworzenie podstaw dworu w Krakowie , to nic innego jak przeniesienie działania dworu książęcego na sieradzkim Zamku .

Zostaw komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.




Najnowsze informacje
 
Świetne wystąpienie Steve’a Jobsa. To może zmienić spojrzenie na Twoje życie
 
W czym Twoje województwo jest najlepsze?
 
Amerykański dyplomata jeździ po Warszawie maluchem
Amerykański dyplomata jeździ po Warszawie maluchem… [wideo]
 
Najlepsi kibice Euro 2016 to Irlandczycy
Najlepsi kibice Euro 2016 to Irlandczycy? To wideo to dowód! [wideo]
 
Ekstaza komentatora Islandii
Ekstaza komentatora na meczu Euro. Tomasz Zimoch „wysiada”

Niezwykle.com

Ciekawostki, interesujące wideo, infografiki - odwiedzaj nas codziennie! Każdego dnia nowe interesujące materiały!
Top 10 miesiąca
  
Spróbuj użyć innego filtru
Top 10 tygodnia
  
Spróbuj użyć innego filtru
  • "Ucz się, ucz. Wieeele jeszcze nauki przed Tobą," - FD
  • "Szkoci nas lubią. https://www.youtube.com/watch?time_continue=49&v=AsjxGYek7Rk&feature=emb_logo" - Shone
  • "Super nauczyłam się w 3 godziny" - Emilka
  • "Bełkot" - ziut
  • "Znamienny jest też wiersz Juliana Tuwima “Żydom ròżnego kalibru “ Juwenalia Zeszyt II : grudzień 1911- li..." - Piotr
  • "Uczeń to samo za siebie mówi. Jeszcze wiele musisz się nauczyć. A historia to fakty, które są całkowicie in..." - Stanisław
  • "Ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha y" - Ireneusz
  • "Na pierwszym miejscu powinien być kościół katolicki który w samej tylko Ameryce na przełomie 40 lat wyciął ..." - Uczeń
  • "Tak ika75 przywiozły nas statkami ,,cywilizowane,, ludy a gdy zaczęła się chrystianizacja zeszliśmy z drzew..." - Patryk
  • "Nie ściema tylko zwyczajny wstyd zgwałconej dziewczyny, która wypierała z pamięci poniżenie które ją spotka..." - Michał
Popularne
    
 
Islam i stosunek do zwierząt
87990
 
Prof. Andrzej Zoll na łopatkach po jednym pytaniu w programie „Młodzież Kontra”
78541
 
Ten kadr jest symbolem ludobójstwa Ormian. Po latach okazało się, że scena nie miała miejsca. Rzeczywistość była jeszcze straszniejsza…
57159
 
Polski oficer torturowany przez bolszewików podczas wojny polsko-bolszewickiej
54432
 
This is Poland. Wzruszający brytyjski film o Polsce z lat 1938-40. Nieznane kroniki z II RP pokazują uroki dawnego życia. „Polska nigdy nie zginie” [film]
54106
 
Anna Walentynowicz mówi wprost o Henryce Krzywonos. „Kradła i piła. Wyszkowski wyrzucił ją ze strajku”
53743
 
Kto chce bronić ojczyzny, a kto z niej uciekać. Ciekawe zestawienie
50101
 
„Polskie piramidy” na Kujawach, tysiąc lat starsze niż budowle w Egipcie
48401
 
Genetyczna mapa Europy, czyli kim naprawdę jesteśmy
41525
 
Dlaczego Żydzi mieszkali 800 lat w tak niegościnnym kraju jak Polska. Odpowiada prof. Bogusław Wolniewicz
34123
 
Państwa, które ogłosiły żałobę narodową po katastrofie w Smoleńsku
32040
 
„Myśli i wypsknięcia” Józefa Piłsudskiego. „Bo ni z tego ni z owego mamy Polskę na pierwszego”
28281
 
O zdjęciu, które zmieniło historię – posłużyło do manipulacji. Ofiara okazała się sprawcą
26473
 
Niedziela w Warszawie w 1938 roku – niezwykły reportaż z miasta, którego już nie ma [wideo]
26448
 
Najwięksi mordercy w historii świata
26038
 
Stefan Kisielewski: Pocieszam się tylko, że ta stara k…a Francja odcierpi jeszcze za naszą krzywdę, zawsze nas zdradzała i sprzedawała!
25508
 
Dlaczego Wielka Brytania i USA pozwoliły mordować miliony Żydów. Niewygodna prawda, o której się nie mówi
23452
 
Jak w 1951 r. polski rząd „podarował” Sowietom ziemie bogate w węgiel
23294
 
Andrzej Kiszka „Dąb” – w leśnej ziemiance ukrywał się niemal 10 lat. Żołnierz niezłomny
22474
 
Największe miasta w II Rzeczypospolitej – zobacz zestawienie z 1938 roku. Pierwsza Warszawa, a kto za nią [infografika]
21019
Niezwykłe
      
 
Świetne wystąpienie Steve’a Jobsa. To może zmienić spojrzenie na Twoje życie
 
W czym Twoje województwo jest najlepsze?
 
Amerykański dyplomata jeździ po Warszawie maluchem
Amerykański dyplomata jeździ po Warszawie maluchem… [wideo]
 
Najlepsi kibice Euro 2016 to Irlandczycy
Najlepsi kibice Euro 2016 to Irlandczycy? To wideo to dowód! [wideo]
 
Ekstaza komentatora Islandii
Ekstaza komentatora na meczu Euro. Tomasz Zimoch „wysiada”
 
„This One’s For You Poland” – hymn Euro 2016 specjalnie dla Polski
 
Jak zagraniczni dziennikarze czytają nazwiska polskich zawodników
Jak zagraniczni dziennikarze czytają nazwiska polskich zawodników [wideo]
 
Gdzie urodzili się piłkarze grający na Euro 2016
Gdzie urodzili się piłkarze grający na Euro 2016. Kilka niespodzianek [mapa]
 
film Królestwo trailer
Puszcza Białowieska na dużym ekranie – fenomenalne obrazy przyrody [trailer]
 
przywitanie prezydenta Chin w Polsce
Godne przywitanie prezydenta Chin w Polsce. W powietrzu… [wideo]
 
Animowana historia tortur
Ludzie ludziom… Animowana historia tortur [wideo+18]
 
uderzył dziewczynę
Ona kilkukrotnie go uderzyła, a on nie reagował. Później zmienił zdanie. Dobrze postąpił?
 
Chlew na Wiejskiej. Nieparlamentarne słowa pod adresem posłanki
 
muzułmanie w Rosji
Ciężka dola muzułmanów w Rosji. Muszą się liczyć również z takim traktowaniem
 
Policja surowo karze mandatami. A tak sama łamie przepisy… [wideo]
 
Polak miał problem ze spadochronem
O krok od tragedii – Polak miał problem ze spadochronem
 
Obóz pracy dla Polaków w Niemczech
„Obóz pracy” dla Polaków w Niemczech. Kobieta bije pracownika [wideo +18]
 
Kuriozalna interwencja francuskiej policji
Kuriozalna interwencja francuskiej policji [wideo]
 
najlepsze pranki
Czy uwierzyłbyś własnym oczom – najlepsze pranki
 
Kulczyk żyje! Skandal w programie „Państwo w Państwie”
12345
123
Działy
 
CZYTAJ WIĘCEJ
Ocena Czytelników
9.5

Jak Niemiec oceniał Polskę u schyłku XVIII wieku? „Polacy rodzą się na jeźdźców…”

OCEŃ!
ZOBACZ WSZYSTKO

Tagi

Adam Michnik Adolf Hitler Andrzej Duda Armia Krajowa Chiny chrześcijaństwo chrześcijaństwo - islam Francja III Rzesza II Rzeczpospolita II wojna światowa imigracja ISIS islam I wojna światowa Izrael Jan Paweł II Jarosław Kaczyński Józef Piłsudski Komitet Obrony Demokracji komunizm kościół katolicki Kraków Kresy Wschodnie Lech Wałęsa Lwów Niemcy NKWD Polacy - Żydzi polscy chłopi Polska Polska - Niemcy Polska - Rosja Powstanie Styczniowe powstanie warszawskie Rosja socjalizm Stanisław Cat-Mackiewicz terroryzm USA Warszawa Wielka Brytania Witold Pilecki Wojna domowa w Syrii ZSRS
Redakcja serwisu nie odpowiada za materiały nadesłane przez użytkowników.
Jeśli uważasz, że tekst lub zdjęcie narusza prawa autorskie, poinformuj nas o tym.
Napisz maila do administratora strony – niezwykle.com@gmail.com.
Materiał naruszający prawa autorskie zostanie usunięty.